Hang Tám Cô, nằm trên km16 Đường 20 – Quyết Thắng, xã Tân Trạch, Quảng Bình, là nơi 8 thanh niên xung phong làm nhiệm vụ tại trạm giao liên trong chiến tranh chống Mỹ. Đây là một trong những điểm nóng của chiến trường 1971-1972.
Hang Tám Cô, nằm trên km16 của Đường 20 – Quyết Thắng thuộc xã Tân Trạch, huyện Bố Trạch, Quảng Bình, là địa danh lịch sử ghi dấu chiến tranh chống Mỹ. Nơi đây, từng là một trong những “tọa độ lửa” ác liệt nhất trong những năm 1971 – 1972, được biết đến với cái tên khác là hang 8 Thanh niên xung phong.
8 thanh niên xung phong làm nhiệm vụ tại trạm giao liên trong hang Tám Cô khi bị máy bay Mỹ ném bom. Họ chạy vào hang trú ẩn nhưng bom trúng trực tiếp cửa hang, khiến tảng đá lớn lấp kín lối thoát.
Khơi dậy truyền thuyết: Hành trình tìm về những câu chuyện lịch sử hào hùng của dân tộc.
Trong chiến dịch vận chuyển mùa khô 1970–1971, Bộ Tư lệnh Đoàn 559 tăng cường lực lượng thanh niên xung phong cho tuyến đường. 8 thanh niên xung phong quê hương huyện Hoằng Hoá, tỉnh Thanh Hoá, thuộc Đại đội 217 được bổ sung vào Đội Thanh niên xung phong 25, Ban xây dựng 67, chính thức công tác tại tuyến đường từ ngày 20/6/1971.
Ngày 7/6/1972, Đội Thanh niên xung phong 25 vinh dự được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động. Họ là những người con ưu tú, dũng cảm, ngày đêm bám mặt đường, phá bom thông tuyến, bảo đảm an toàn cho hàng vạn xe pháo và bộ đội chi viện cho chiến trường miền Nam. Trong suốt thời gian đó, họ phải đối mặt với mưa bom bão đạn của quân đội Hoa Kỳ, mỗi người phải chịu đựng hơn 600 quả bom cỡ lớn và hàng vạn tấn bom đạn các loại. Sự hy sinh và lòng dũng cảm của họ đã góp phần quan trọng vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Ngày 14/11/1972, Đại đội Thanh niên xung phong 217 nhận lệnh cấp tốc giải tỏa giao thông cho đoàn xe quân sự 150 chiếc vượt qua tuyến đường huyết mạch chở vũ khí, hàng hóa vào miền Nam. Tình hình chiến trường miền Nam căng thẳng, quân đội Hoa Kỳ liên tục điều không lực tấn công tuyến đường, đặt áp lực nặng nề lên nhiệm vụ của Đại đội 217.
Trên tuyến đường bị máy bay Mỹ cày xới, các đội thanh niên xung phong liên tục lao ra sửa chữa, rồi lại rút vào hầm khi báo động. Chiều 14/11/1972, khi công việc khôi phục giao thông sắp hoàn thành, tiếng còi báo động máy bay Mỹ oanh tạc hú vang. Các chiến sĩ kịp rút vào hầm trú ẩn, nhưng 8 thanh niên xung phong chỉ kịp chạy vào một hang đá lớn.
Sau khi máy bay hết đạn, các tổ thanh niên xung phong lao ra mặt đường, lòng đầy quyết tâm. Bi kịch xảy ra khi một tảng đá khổng lồ bất ngờ lấp kín cửa hang nơi 8 thanh niên xung phong đang ẩn nấp. Chỉ huy Đội thanh niên xung phong 25 và Binh trạm 14 lập tức hành động, tìm mọi cách cứu đồng đội. Tuy nhiên, phương tiện cứu trợ ít ỏi, thô sơ và thời gian chiến tranh cấp bách khiến họ bất lực, 8 thanh niên xung phong mãi mãi bị kẹt trong hang, hy sinh trong sự tiếc thương vô hạn.
Câu chuyện về những con số 8
Hang Tám Cô Quảng Bình ẩn chứa nhiều câu chuyện tâm linh xoay quanh con số 8. Nơi đây từng chứng kiến cuộc chiến tranh chống Mỹ năm 1972 với 8 chiếc xe tăng và xe tải được sử dụng trên đoạn đường này. Điều kỳ lạ là những cây chuối rừng quanh hang đều ra 8 nải mỗi buồng. Thêm vào đó, một cặp tắc kè Trường Sơn sinh sống trong hang, vô tình sinh ra 8 quả trứng. Những hiện tượng kỳ lạ này khiến hang Tám Cô trở thành điểm du lịch thu hút du khách tò mò về những điều bí ẩn của con số 8.
Ngoài những câu chuyện về số 8 huyền bí, người dân Quảng Bình còn lưu truyền câu chuyện về tiếng tắc kè vang vọng trong hang Tám Cô, nơi diễn ra lễ kỷ niệm 50 năm khai thông đường Trường Sơn, khiến không khí thêm phần rùng rợn và bí ẩn.
Hang Tám Cô, nơi ghi dấu sự hy sinh anh dũng của 8 thanh niên xung phong, được công nhận là di tích lịch sử quốc gia đường Hồ Chí Minh năm 1988. Năm 2010, Chủ tịch nước đã truy tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân cho tập thể liệt sĩ TNXP, tưởng nhớ công lao to lớn của họ trong kháng chiến.
Hang Tám Cô, Quảng Bình, không chỉ là điểm du lịch tâm linh nổi tiếng mà còn là nơi tưởng nhớ 8 thanh niên xung phong anh hùng. Mỗi dịp đầu năm, nơi đây rộn ràng du khách thập phương đến dâng hương, cầu bình an, mong cho một năm mới an khang thịnh vượng.
Nằm ẩn mình giữa núi rừng Quảng Bình hùng vĩ, Hang Tám Cô là điểm đến tâm linh thu hút du khách bởi vẻ đẹp thiên nhiên và những câu chuyện lịch sử hào hùng. Nơi đây, du khách không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp hoang sơ, kỳ vĩ của hang động, mà còn được nghe kể về sự hy sinh anh dũng của 8 thanh niên xung phong, những người con ưu tú của dân tộc Việt Nam. Ghé thăm Hang Tám Cô là cơ hội để du khách tìm hiểu về lịch sử, văn hóa, đồng thời chiêm nghiệm về lòng dũng cảm, tinh thần bất khuất của thế hệ cha anh đi trước, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ mai sau.