Đường Hồ Chí Minh là tuyến giao thông huyết mạch chạy dọc đất nước, dài 3.167km, nối liền từ Cao Bằng đến Cà Mau, đi qua 30 tỉnh thành. Con đường được xây dựng sau Hiệp định Genève năm 1954, nhằm kết nối các vùng miền, góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế – xã hội.
Đường Hồ Chí Minh là tuyến giao thông huyết mạch nối liền Bắc – Nam, sánh ngang với Quốc lộ 1A, đường cao tốc Bắc – Nam và đường ven biển Việt Nam. Vuốt dài 3.167km, xuyên suốt 30 tỉnh thành, từ Cao Bằng đến Cà Mau, tuyến đường này góp phần kết nối các vùng miền, thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.
Con đường có từ khi nào ?
Hiệp định Geneva năm 1954 chia cắt đất nước, miền Bắc bước vào thời kỳ xây dựng xã hội chủ nghĩa và trở thành hậu phương cho miền Nam. Tuy nhiên, cuộc chiến ở miền Nam đòi hỏi một tuyến đường vận chuyển hiệu quả hơn. Con đường mòn Trường Sơn, từng được sử dụng trong kháng chiến chống Pháp, trở nên quá hạn hẹp. Những chuyến xe thồ và gùi lương thực không thể đáp ứng nhu cầu chi viện ngày càng lớn của cách mạng miền Nam.
Ngày 19/5/1959, kỷ niệm sinh nhật Chủ tịch Hồ Chí Minh, Bộ Chính trị Trung ương Đảng quyết định thành lập Đoàn công tác đặc biệt, với 500 cán bộ, chiến sĩ đầu tiên. Nhiệm vụ của Đoàn là xây dựng tuyến chi viện chiến lược, đưa nhân lực, vật lực từ miền Bắc vào hỗ trợ cách mạng miền Nam, đồng thời góp phần vào cuộc đấu tranh giành độc lập của Lào và Campuchia.
Ra đời vào tháng 5/1959, mang phiên hiệu Đoàn 559, con đường được khai sinh đúng ngày sinh của Bác Hồ. Bởi vậy, nó được đặt tên là Đường Hồ Chí Minh, một cái tên đầy tự hào. Từ đó, Đường Trường Sơn được biết đến với cái tên Đường Hồ Chí Minh, trở thành huyền thoại sống về ý chí, trí tuệ và bản lĩnh phi thường của quân dân Việt Nam.
Con đường dẫn đến thành công được vun trồng bởi ý chí kiên định và tình đoàn kết hữu nghị.
Sau một thời gian khảo sát, phương án mở đường sang phía Tây qua biên giới Việt Nam – Lào ở khu thềm núi Tà Cú, với độ cao trên 700m được triển khai. Khi yêu cầu mở rộng đường, tuyến đường huyết mạch khởi đầu từ miền Tây Nghệ An đến Quảng Bình đã được “lật cánh” sang Tây Trường Sơn, qua địa bàn ba tỉnh Quảng Bình, Khăm Muộn, Sa-vẳn-na-khệt. Nhân dân các bộ tộc Lào tích cực góp công, góp của cùng cán bộ, chiến sĩ Việt Nam mở đường. Trung ương Đảng Nhân dân Lào đã họp và đề ra chủ trương “Tìm mọi cách giúp đỡ bộ đội Trường Sơn mở đường”. Nhân dân các bộ tộc Lào ở các tỉnh Khăm Muộn, Sa-vẳn-na-khệt đã tự nguyện dời nhà, bỏ nương rẫy để phục vụ cho tuyến đường mới bảo đảm được yêu cầu “gần nhất và dễ đi nhất”. Thành quả của sự đóng góp, hy sinh chí tình, chí nghĩa của quân và dân Lào, đặc biệt là quyết định đồng thuận cho Việt Nam “lật cánh” Đường Trường Sơn sang phía Tây để tiếp tục nối thông “huyết mạch” cho chiến trường miền Nam, đồng thời đáp ứng cho yêu cầu chi viện cho chiến trường Lào và Cam – pu – chia, làm thất bại mưu đồ của thế lực chống phá cách mạng ba nước Đông Dương. Nhờ sự chi viện kịp thời, cách mạng Lào có những bước phát triển vững chắc, liên minh chiến đấu Việt – Lào được tăng cường. Với vị trí chiến lược quan trọng và những đóng góp to lớn trong cuộc đấu tranh giải phóng của các dân tộc, Đường Hồ Chí Minh là biểu tượng sáng ngời của tình đoàn kết chiến đấu đặc biệt chống kẻ thù chung không chỉ của hai dân tộc Việt Nam – Lào mà còn là của ba nước Việt Nam – Lào – Căm-pu-chia; là sợi dây liên kết các chiến trường ba nước Đông Dương, tạo nên một hệ thống liên hoàn bền vững; là một trong những thành tựu vĩ đại của nền kỹ thuật quân sự của thế kỷ XX.
Con đường huyền thoại Hồ Chí Minh uốn lượn, băng qua miền đất Quảng Bình hùng vĩ, mang theo dấu ấn lịch sử hào hùng và vẻ đẹp thiên nhiên thơ mộng.
Đoạn đường Hồ Chí Minh xuyên qua Quảng Bình với chiều dài 285 km, uốn lượn theo bờ biển Đông, kết nối 6 địa danh: Tuyên Hoá, Quảng Trạch, Bố Trạch, Lệ Thuỷ, Quảng Ninh và Đồng Hới. Hệ thống giao thông tại đây gồm cả tuyến đường dọc và đường ngang. Trong đó, Đường 15A, tuyến đường song song với Quốc lộ 1A, đi qua Quảng Bình từ Tân Đức (Tuyên Hoá) đến Khe Gát (Bố Trạch). Tại Khe Gát, Đường 15A chia thành hai nhánh: nhánh phía Tây đến dốc Dân Chủ (Lệ Thuỷ) và nhánh phía Đông đến Bến Quan (Quảng Trị).
Tuyến đường Hồ Chí Minh qua Quảng Bình trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ là mạch máu nối liền miền Bắc với miền Nam, vận chuyển hàng triệu tấn vũ khí, lương thực, thuốc men cùng hàng vạn cán bộ, chiến sĩ và thanh niên xung phong ra tiền tuyến, góp phần to lớn vào chiến thắng vẻ vang của dân tộc.
Tuyến đường Hồ Chí Minh qua Quảng Bình, từng hứng chịu bom đạn tàn phá trong những năm tháng chiến tranh ác liệt, nay đã được hồi sinh. Sau ngày đất nước thống nhất, tuyến đường được khôi phục, nâng cấp và mở rộng, trở thành huyết mạch giao thông quan trọng của tỉnh. Nối liền các huyện, thị xã, thành phố, tuyến đường góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội, kết nối con người và vùng đất Quảng Bình.
Tuyến đường Hồ Chí Minh qua Quảng Bình không chỉ là tuyến giao thông huyết mạch mà còn là minh chứng lịch sử hào hùng của dân tộc. Dọc theo con đường ấy, những dấu ấn lịch sử – văn hóa như bến phà Xuân Sơn, hang Tám Cô, sân bay giã chiến Khe Gát… gợi nhớ về một thời hào hùng. Bên cạnh đó, Quảng Bình còn là điểm du lịch hấp dẫn với những địa danh nổi tiếng như Động Phong Nha, Động Thiên Đường… thu hút du khách trong và ngoài nước. Với vẻ đẹp thiên nhiên hùng vĩ và những câu chuyện lịch sử hào hùng, tuyến đường Hồ Chí Minh qua Quảng Bình là điểm đến lý tưởng cho những ai yêu thích khám phá và trải nghiệm.
Tuyến đường Hồ Chí Minh qua Quảng Bình, với những giá trị lịch sử, văn hóa và kinh tế – xã hội to lớn, đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vinh danh là Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt.
Tuyến đường Hồ Chí Minh qua Quảng Bình ngày nay không chỉ là tuyến đường giao thông huyết mạch, mà còn là điểm đến du lịch hấp dẫn. Du khách có thể khám phá lịch sử hào hùng và văn hóa đặc sắc của dân tộc qua những di tích lịch sử – văn hóa gắn liền với tuyến đường này, góp phần làm phong phú thêm trải nghiệm du lịch tại Quảng Bình.